11/12/2012

Rexne: Prensipên Jı Bo Zımaneki Bındest Û Dı Bın Tehlûka Mırınê Da (An ji Çiroka Kurdên Serdama Nû)


Dı 23-11-2012 a da haya mın jê çêbû ku dı malpera Nawala Qasaba http://newalaqasaba.wordpress.com/2012/11/08/mahmut-sakar-imrali-tecrit-keyfiyet  da, dı 8-11-2112 da, dı nav nıviseki bı zımanê tırki, ya bı navê “Mahmut Şakar: İmralı, Tecrit, Keyfiyet”
da sê lıb berhemên mın yên grafiki hatıne weşandın. Dı bınê berhemên hatıne weşandi da ji, ne navê berheman û ne ji xususiyeta wan hatıbıbûn nıvisandınê, tenê hatıbû nıvisin ku vayê ev berhem yên Serhad Bapiri ne.

Hıngê mın jı berpırsiyarên malperê ra vê e-maila xwarê nıvisand:
“Jı bo rêveberên malpera"Newala Qasaba"
Çewa ku ez pê hısiyam, dı malpera we da, dı nav nıvisa bı zımanê tırki a bı navê "Mahmut Şakar: İmralı, Tecrit, Keyfiyet" da we 3 lıb berhemên mın yên grafiki weşandiye.
Çewa ku mın dı despêka weşana bloga xwe da ji gotiye, ez destûrnadım ku berhemên mın dı nav weşanên bı zımanê tırki da werın weşandın. Dı nıvisa bı navê "Despêk" da mın
wusa nıvisibû:

 "Lê belê rica mın jı temaşevanan heye: Dema ku wê berhemeki mın jı bloga mın bıgrın û lı ciyeki di bıweşinın, dıvê navê hunermend, navê berhemê û sala çêkırına wê, teknik û mezınahiya wê ji lı bıni bınıvisinın. Ev berpırsiyariyeki ehlaqi ye û merıv dıkare tenê bı vi
awayê qedrê keda hunermendan bıgre. Jı bo dı warê tıcari da bıkaranina berhemên mın, dıvê destûra nıviski jı mın were xwestın. Her wusa, ez naxwazım ku tu berhemên mın lı kêleka an ji dı nav nıvisên bı zımanê tırki da werın weşandın." Ango mın bloga xwe bı van prensiban avakır û ez xwedi lı van ditınên xwe derdıkebım. Jı ber vê yekê, jı kerema xwe ra berhemên mın jı malpera xwe derinın. Ez destûra weşandına berhemên xwe nadıme we. Hêvidar ım ku dı demeki kın da wun ê vê daxwaza mın binın cıh.”

Ez dıxwazım bêjım ku ev ne cara pêşi ye ku mın jı Kurdan xwestiye ku berhemên mın jı weşanên xwe yên bı zımanê Tırki derinın. Sê sal beriya nıha,  Cevat Özcanan dı Facebookê da malpereki bı zımanê tırki dı derheqê Colemergê da avakırıbû û berhemeki mın kırıbû wêneyê profila vê malperê. Mın jı wi ji xwestıbû ku ew berhemên mın jı malpera xwe derine. Pışti çend mesajên bı zımanê kurdi, wi berhema mın jı malpera xwe derxıstıbû.


Dı 25ê heman mehê da, berpırsiyarê vê malperê (blogê) jı mın ra bı zımanê tırki vê e-maila xwarê şand:

“Sayın Bapir,
Mektubunuzu aldım. Uyarılarınız için teşekkür ederim. Eserlerinizi gerekli özeni göstermeden yayınladığım için özür dilerim. 
Bu konuda gerekli değişiklikleri yaptım: Her resmin altında isminizle beraber eserin adı, tarihi, teknik özellikleri Kürtçe olarak yazıyor.  Ayrıca eserlerinize tıklayan her okur, doğrudan sizin sitenize yönlendiriliyor. Ve newalaqasaba blogunun elbette herhangi bir ticari amacı yok.
Ancak eserlerinizi Türkçe bir sitede yayınlanmaması isteğinizi yerine getiremedim. Müsade ederseniz nedenini açıklayayım: Öncelikle eserlerinizi Sayın Mahmut Şakar'ın yazısında süs olsun diye kullanmadım. Sizden ve eserlerinizden ilk defa geçtiğimiz kış Kürtçe bir derginin kapağında Kurdıstan, Çeçenistan, Tibet... adlı eserinizden bir detay kullanıldığında  haberdar olmuş ve not etmiştim

Bu yazıda da,  eserlerinizi özel olarak yeniden tarayıp yazının bir tamamlayıcısı olarak kullandım. Sizin tel örgülerle bölünmüş bir vatanda tel örgülerin arasında yaşamak zorunda kalan, gizlenmeye zorlanan, tüm karakteristik özellikleri silinmeye çalışılan bir halkın hikayesini çağrıştıran eserleriniz; Mahmut Şakar'ın yazısında  bahsedilen Öcalan üzerinden tecrite zorlanan bir halkın hikayesiyle birbirlerini tamamlıyorlardı. 

Kaldı ki, Türkiye'de Kürtçe bilmeyen -en azından okuyup yazamayan- eserlerinizi tanımayı hak eden milyonlarca Kürt var. 

Eserlerinizin Kürtçe karakterlerine hiç dokunmadan, hiçbir ticari amaç gütmeden, ilgilenenleri sizin blogunuza yönlendirecek biçimde copyleft ilkeleri uyarınca yayında kalmasına sizin de müsade etmenizi rica ediyorum. 
Teşekkürler,
Bülent Kale”

Mın dı 30-11-2012 da, bı nıviseki mezın bersıva Bülent Kale da û sedemên van fıkr û ramanên xwe jê ra eşkerekır. Lê berhemên mın jı malperê disa nehatın derxıstınê. Mın dı 4-12-2012 da vê carê heman nıvisa xwe wek şırove dı bınê weşana navbori ya malperê ra, jı blogê ra şand. Lê şırove bı awayeki interaktif lı wır nayêne weşandınê. Dı dawiyê da rêveberê blogê nıvisa mın da weşandınê û her wusa ji berhemên mın jı malpera xwe derxıst û dı ciyên şûna berhemên mın da çargoşeyên reş dani, ku dema ku merıv pêl lı van rûberên reş dıke hıngê wek link merıv dıbe lı ser bloga mın. Xweska ev link ji qet tunebûna.

Her wusa ji, wergera bı ser zımanê tırki ya nıvisa mın ji dı bınê nıvisa mın da dı 6-12-2012 da hate weşandın.  Bınêre:
 Wergera vê nıvisa mın a bı kurdiya kurmanci ya ser bı zımanê tırki Ayşegül Ertaş çêkıriye. Wergerê da gelek kêmasi hene û bı aweyeki amatori hatiye çêkırınê. Ev peyv, hevok û işaretên ku mın dı heman nıvisa xwe da, lı jêrê, bı awayê herfên stûr nıvisiye, dı wergera A. Ertaşê da qet tune ne, her wusa ji dı hın ciyan da maneya nıvisa mın bı awayeki dın hatiye wergerandın. Werger kareki ciddi û zehmet e û dıvê ku yên ku baş bı du zımanan dızanın wergeran bıkın.
Her wusa dı heman rojê da, Bülent Kale ditın û rexneyên xwe yên lı ser vê nıvisa mın (lı ser wergera kêm û cıh-cıh ji şaş ya lı ser zımanê tırki) dı bloga xwe da weşandiye. Dı hemû nıvisa Bülent Kale da, tıştê ku xweşi mın çû ew hevoka ku dıbêje ku vayê ew dıçê qursên fêrbûna zımanê kurdi.


Lı vır ez dıxwazım bêjım ku, ez wek prensip, bı Kurdan ra bı zımanê kurdi dıdım û dıstinım. Carna ez nıvisên nıviskarên esılkurd bı tırki dıxweynım, dema ku ez ê lı ser nıvisa wan bı wan ra bıkebım nav têkıliyê, hıngê ez ê bı zımanê kurdi jı wan ra bınıvisinım, dıbe ku bersıva wan bı zımanê tırki be, lê ez ê disa bı kurdi jı wan ra bınıvisım. Her Kurdeki wusa, jı meraqê an ji jı enterasanê wê hındek lê bıxebıte, bı alikariya ferhengê be ji wê nıvisa mın bıxweyne. Ku qet bı zımanê mıletê xwe nızanıbe, hıngê wê zêdetır bı kêmasiya vê nezaninê bıhıse û wê vê nıvisê bıde Kurdeki kurdizan û jı xwe ra wergerine da ku jê fêhmbıke. Jı têkıli û  tecrûbeyên mın xwıya dıke ku ev pêvajo kêm û zêde bı vi awayi ye. Dı dawiya peywendiyeki bı vi awayi da, bê guman zımanê kurdi bı qezanc dertê. Çewa ku em pê dızanın, bı milyonan Kurdên ku kêm-zêde, an ji heta dereceyeki ku bı zımanê xwe dızanın hene. Pıraniya van Kurdan bı zımanê tırki dı Kurdên dın ra dıkebın nav têkıliyan. Dıvê ku merıv van Kurdên kurdizan disa vegerine ser zımanê kurdi. Vegera Kurdên wusa jı vegera Kurdên ku bı temami asimilebûyi ne, rıhettır e.

 Vêca dema ku ez bı Tırkan ra dıdım û dıstinım (bı awayeki nıviski, lı ser İnternetê) hıngê ez jı wan ra bı kurdi û bı wergera ser zımanê tırki dınıvisinım. Ev tışteki ne ewqas pratik e, lewra merıv pêşi bı kurdi dınıvise û paşê ji vê nıvisa xwe dıvê wergerine ser zımanê tırki. Lê kar û qezanca zımanê kurdi dı têkıliyên bı vi awayi da ji heye, lewra xweseriya zımanê kurdi, metodên parastına vi zımanê bındest û mazlûm dı têkıliyên bı vi rengi da baş tên xwıyakırınê. Dı neticeyê da, zımanê “resmi” yên dewletan hene, yên teşkilat û partiyan hene (yên bakûrê Kurdıstanê maselef bı zımanê tırki ye), her wusa ji, jı aliyê Kurdên ku naxwazın asimilebıbın,  jı aliyê wan va bı rık û zaneti parastına zımanê wan yê bındest heye. Ango mıjara Kurdên ku dıxwazın bı zımanê xwe Kurd bıminın heye. Ev Kurdên wusa mecbûr ın ku jı xwe ra, jı bo selemetiya zımanê kurdi rê û awayan bıbinın. Ev tıştên ku ez dıkım ji ev rê û awa ne.

Nıvisa ku mın dı 30-11-2012 da, jı  Bülent Kale ra şand ev e:

“Bırêz Bülent Kale
Xweska wek Kurdeki, te bı zımanê me bersıvê bıdaya mın, ne bı zımanê ku dewleta Tırkan lı ser me ferzkıriye, Lewra dıvê ku em Kurd xwe jı bend û qeydên dewleta Tırkan bıfılitının, zımanê tırki jı bo Tırkan dıbe zımanê wan, lê jı bo me Kurdan ji dıbe bend û zincirekê dewleta Tırkan dı nav devê me û mêjiyê me da.

Jı kerema xwe ra berhemên mın jı malpera xwe derine. Çewa ku mın gotiye "ez naxwazım ku tu berhemên mın lı kêleka an ji dı nav nıvisên bı zımanê tırki da werın weşandın." Ez vê yekê vekıri û zelal dıbêjım.

Kurdên ku bı zımanê xwe nızanın, dıvê derdeki wan ê fêrbûna vi zımani hebe û ku bı ciddi û jıdıl bın dıvê ku dı pratikê da vê ciddiyeta xwe bıdın ispatkırınê.

Kurd mıleteki ne û zımanê kurdi ji bı hemû zaravayên xwe zımanê vi mıleti ye. Dı pratikê da ew tıştê ku me wek mılet jı Tırk, Farıs û Ereban cıhêdıke û me wek mıleteki cuda nişandıde tenê zımanê me ye. Reng û ola me wek hev ın û erdnigariya welatê me Kurdıstanê ji ne gıravaki serbıxwe ye dı nava okyanûsan da, lê lı kêleka her çar dewletên dagırger da ye. Ango ew tıştê ku Kurdan dıke Kurd û himê mıletbûna wan pêktine tenê zımanê wan e.

Jı bo mın zımanê kurdi ne pergaleki taktik yê siyasetê ye, ew stûna sereke ya xebat û mucadeleyê ye, ew stratejiya man û nemana mıletê Kurd e. Yan ê Kurd bı vi zımanê lı serpiyabıminın û bıgıhijın hemû daxwaz û mırazên xwe ku ew ji avabûna Kurdıstana serbıxwe û yekgırti ye, yan ji wê zımanê xwe wendabıkın û dı nav Tırk, Farıs û Ereban da bıhelın, wendabıbın û herın. Laz, Çerkez, Arnawûd, Boşnak û mıletên dın ku demeki lı Tırkiyê dıjiyan û nıha dı nav Tırkan da heliyane, nımûneya mıletên ku zımanê xwe naparêzın nişanê me dıde.Lı ser gotına te û çewa ku tu dıbêji: "bı miyonan Kurdên ku lı Tırkiyê da ne û bı Kurdi nızanın -en hındık nıkarın bıxwinın û bınıvisinın- ku heqkırıne ku ku berhemên te nasbıkın", ez dıxwazım viya bêjım: Mın berhemên xwe jı bo Kurdên wusa çênekıriye. Kurdên ku stûyê xwe lı ber politikaya asimilekırına zımanê kurdi xwarkırıne, dı şexsê xwe da serketına vê politika zımankûj ya dewleta Tırkan dane ispatkırınê, dıvê ku karıbın jı vê rewşa kambax û Kurdkûj xwe bıfılitinın. Lê çewa ku em dıbinın, ew me dawetê meydana zımanê Tırkan dıkın, ew yên ku bı zımanê kurdi dıjin dawetê meydana jiyana "hevbeş" ya zımanê tırki dıkın. Jı xwe ev e daxwaza dewleta Tırkan û xebata pûçkırına Kurdbûnê. Kurdbûna bê zımanê kurdi kurdbûneki sexte ye. Ew jı me ra dıbêjın ku “her zıman xweş e”, “her zımanekek insaneki ye”, hın jı wan, bilhasa yên xwenda, xeyni tırki bı zımanên dın ji dızanın, lê ew bı zımanê mıletê ku jê hatıne nızanın, lê malesef ew rûnanên, sere xwe pê naêşinın û kurdi fêrnabın.

Lı ser ditına te ya " Sizin tel örgülerle bölünmüş bir vatanda tel örgülerin arasında yaşamak zorunda kalan, gizlenmeye zorlanan, tüm karakteristik özellikleri silinmeye çalışılan bir halkın hikayesini çağrıştıran eserleriniz; Mahmut Şakar'ın yazısında  bahsedilen Öcalan üzerinden tecrite zorlanan bir halkın hikayesiyle birbirlerini tamamlıyorlardı."  Ez dıxwazım viya bêjım: Hebûna mıletê Kurd dıgıhije kûrayiya dirokê û en hındık ev sêsed sal ın (Jı dema Ehmedê Xani û vır va) ku Kurd behsa heqên xwe yên mıleti û avabûna dewleteki serbıxwe dıkın û en hındık ev sed sal ın ku jı bo vê daxwaza xwe şerdıkın. Rewşa nıha ya Kurdıstanê 89 sal beriya nıha bı peymana Lozanê da hate tayinkırın û em Kurd her jı wê rojê va her bındest û şıkesti ne. Ango tecrida mıletê Kurd bı Öcalan despênekıriye, mıletê Kurd ev 89 sal ın ku dı tecridê da ye. Grafika ku te behsa wê kıriye jı bo vê bındesti û tecrida Kurdıstanê ye, ne jı bo Öcalan e. Öcalan14 sal beriya nıha lı Suriyê bû û "serbest" bû, lê mıletê Kurd hıngê ji bındest û dı bın tecridê bû. Ez man û nemana mıleteki, heq û serbestiya mıleteki û welateki bı yek kesi va gırênadım.

Jı aliyê di va, çewa ku em pê dızanın, A. Öcalan avakırına Kurdıstana serbıxwe û yekgırti naxwaze, alaya kurdi ya ku dı sala 1919 da jı aliyê ronakbirên Kurdan va hate tayinkırın û lı serihıldana Agıriyê da, lı komara Kurdıstanê (1946) da bı serbesti lı welatê me da bıbabû, nasnake. Her eyni ala, dı salên 1930 yan da berga pêşi ya hejmareki kovara Hawar' ê bû, ku Celadet Bedırxan derdıxıst û nıha ji lı beşeki mezın yê başûrê welatê me da bı serbesti bıbadıbe. Her wusa  A. Öcalan nexwest xwe bı zımanê kurdi bıparêze. A. Öcalan bûye pesndarê Mustafa Kemal, M. Kemalê ku mimarê xapandın, bındestkırın û şıkandına Kurdan e.

Her wusa disa dıxwazım bêjım ku A. Öcalan tu qimeti neda zımanê kurdi, perwerdeya gerilayan lı Bekaayê û ser çiyayên Kurdıstanê ji bı zımanê tırki bû, Kurdên "Sûriyê, Iraqê, İranê" ji dı nav PKK ê da fêri zımanê tırki bûn. İroj zımanê weşanên sereke yên televizyon, rojname û malperên İnternetê yê vê partiyê bı zımanê tırki ye. (Her wusa ji zımanê siyasetê yên parti, rexıstınên sıwil, yên legal û illegal ji disa zımanê tırki ye. Daxwaza xweparastına bı zımanê kurdi dı doza KCK da ji jı bo pıraniya kesên vê doze daxwazeki şıkli ye, ne daxwazeki bı naverok û bı bıngeh. Lewra pıraniya van kesan jı xwe dı nav mala xwe da, bı dost û hevalan ra bı kurdi nedıpeyviyan. Siyaseta rast ew e ku merıv dı nav mala xwe da, bı endamên mıletê xwe ra bı kurdi bıpeyve, bı kurdi bıde û bıstine û hıngê dı mehkemên dagırkerên Tırkan da ji xwe bı zımanê xwe bıparêze.) Ev xızmeteki mezın e jı bo zımanê Tırkan. Kêm kes û hêz weki A. Öcalan û PKK yê xızmeteki hınde mezın jı bo zımanê tırki kırıne. Wek minak, dıbıstanên Fetullah Gülen ji lı gelek welatan hene û û ev tevgera F. Gülen ji, zarokên jı mıletên dın dı van dıbıstanên xwe da fêri zımanê tırki dıke, ew bı pêkaniana “Olimpiyatên Tırki”, tecrûbe û serketına vê xebata xwe bı dınyayê dıdın naskırınê. Lê ev zarokên jı mıletên cıhêreng ne zarokên mıleteki bındestê Tırkan nın weki me Kurdan. Jı bo Kurdan ev eşqa zımanê tırki malwêraniya heri mezın e. Dema Kurd dev jı zımanê xwe berdıdın û zımanê tırki dıkın zımanê xwe yê sereke û xweifadekırınê, hıngê daxwaza dewleta Tırkan ji pêktinın, jı xwe dewleta Tırkan jı Kurdan vê yekê dıxwaze. Kurd dema ixanetê lı zımanê xwe dıkın, êdi ew dıbın Kurdên anagorê dılê dewleta Tırkan. Kurdên ku ixanetê lı zımanê kurdi kırıne, nıha êdi zımanê tırki hıma bêje weki zımanê xwe dıbinın, vê rewşa kambax êdi normal dıbinın û jı vê yekê êdi acız nabın.

Ez lı vır disa dubare bıkım: "ez naxwazım ku tu berhemên mın lı kêleka an ji dı nav nıvisên bı zımanê tırki da werın weşandın." Jı kerema xwe ra berhemên mın jı malpera xwe derine û tu carên di ji berhemên mın neweşine. Berhemên mın mulkên zımanê kurdi ne, ne mulkên zımanê dewleta ku zımanê mın qedexekıriye, dıheline û tunedıke ne.
Serhad Bapir”

Ev peyv, hevok û işaretên ku mın dı heman nıvisa xwe da, lı jêrê, bı awayê herfên stûr nıvisiye, dı wergera A. Ertaşê da qet tune ne, her wusa ji dı hın ciyan da maneya nıvisa mın bı awayeki dın hatiye wergerandın:

 “Bırêz Bülent Kale
Xweska wek Kurdeki, te bı zımanê me bersıvê bıdaya mın, ne bı zımanê ku dewleta Tırkan lı ser me ferzkıriye, Lewra dıvê ku em Kurd xwe jı bend û qeydên dewleta Tırkan bıfılitının, zımanê tırki jı bo Tırkan dıbe zımanê wan, lê jı bo me Kurdan ji dıbe bend û zincirekê dewleta Tırkan dı nav devê me û mêjiyê me da.

Jı kerema xwe ra berhemên mın jı malpera xwe derine. Çewa ku mın gotiye "ez naxwazım ku tu berhemên mın lı kêleka an ji dı nav nıvisên bı zımanê tırki da werın weşandın." Ez vê yekê vekıri û zelal dıbêjım.

Kurdên ku bı zımanê xwe nızanın, dıvê derdeki wan ê fêrbûna vi zımani hebe û ku bı ciddi û jıdıl bın dıvê ku dı pratikê da vê ciddiyeta xwe bıdın ispatkırınê.

Kurd mıleteki ne û zımanê kurdi ji bı hemû zaravayên xwe zımanê vi mıleti ye. Dı pratikê da ew tıştê ku me wek mılet jı Tırk, Farıs û Ereban cıhêdıke û me wek mıleteki cuda nişandıde tenê zımanê me ye. Reng û ola me wek hev ın û erdnigariya welatê me Kurdıstanê ji ne gıravaki serbıxwe ye dı nava okyanûsan da, lê lı kêleka her çar dewletên dagırger da ye. Ango ew tıştê ku Kurdan dıke Kurd û himê mıletbûna wan pêktine tenê zımanê wan e.

Jı bo mın zımanê kurdi ne pergaleki taktik yê siyasetê ye, ew stûna sereke ya xebat û mucadeleyê ye, ew stratejiya man û nemana mıletê Kurd e. Yan ê Kurd bı vi zımanê lı serpiyabıminın û bıgıhijın hemû daxwaz û mırazên xwe ku ew ji avabûna Kurdıstana serbıxwe û yekgırti ye, yan ji wê zımanê xwe wendabıkın û dı nav Tırk, Farıs û Ereban da bıhelın, wendabıbın û herın. Laz, Çerkez, Arnawûd, Boşnak û mıletên dın ku demeki lı Tırkiyê dıjiyan û nıha dı nav Tırkan da heliyane, nımûneya mıletên ku zımanê xwe naparêzın nişanê me dıde.Lı ser gotına te û çewa ku tu dıbêji: "bı miyonan Kurdên ku lı Tırkiyê da ne û bı Kurdi nızanın -en hındık nıkarın bıxwinın û bınıvisinın- ku heqkırıne ku ku berhemên te nasbıkın", ez dıxwazım viya bêjım: Mın berhemên xwe jı bo Kurdên wusa çênekıriye. Kurdên ku stûyê xwe lı ber politikaya asimilekırına zımanê kurdi xwarkırıne, dı şexsê xwe da serketına vê politika zımankûj ya dewleta Tırkan dane ispatkırınê, dıvê ku karıbın jı vê rewşa kambax û Kurdkûj xwe bıfılitinın. Lê çewa ku em dıbinın, ew me dawetê meydana zımanê Tırkan dıkın, ew yên ku bı zımanê kurdi dıjin dawetê meydana jiyana "hevbeş" ya zımanê tırki dıkın. Jı xwe ev e daxwaza dewleta Tırkan û xebata pûçkırına Kurdbûnê. Kurdbûna bê zımanê kurdi kurbûneki sextet ye. Ew jı me ra dıbêjın ku “her zıman xweş e”, “her zımanekek insaneki ye”, hın jı wan, bilhasa yên xwenda, xeyni tırki bı zımanên dın ji dızanın, lê ew bı zımanê mıletê ku jê hatıne nızanın, lê malesef ew rûnanên, sere xwe pê naêşinın û kurdi fêrnabın.

Lı ser ditına te ya " Sizin tel örgülerle bölünmüş bir vatanda tel örgülerin arasında yaşamak zorunda kalan, gizlenmeye zorlanan, tüm karakteristik özellikleri silinmeye çalışılan bir halkın hikayesini çağrıştıran eserleriniz; Mahmut Şakar'ın yazısında  bahsedilen Öcalan üzerinden tecrite zorlanan bir halkın hikayesiyle birbirlerini tamamlıyorlardı."  Ez dıxwazım viya bêjım: Hebûna mıletê Kurd dıgıhije kûrayiya dirokê û en hındık ev sêsed sal ın (Jı dema Ehmedê Xani û vır va) ku Kurd behsa heqên xwe yên mıleti û avabûna dewleteki serbıxwe dıkın û en hındık ev sed sal ın ku jı bo vê daxwaza xwe şerdıkın. Rewşa nıha ya Kurdıstanê 89 sal beriya nıha bı peymana Lozanê da hate tayinkırın û em Kurd her jı wê rojê va her bındest û şıkesti ne. Ango tecrida mıletê Kurd bı Öcalan despênekıriye, mıletê Kurd ev 89 sal ın ku dı tecridê da ye. Grafika ku te behsa wê kıriye jı bo vê bındesti û tecrida Kurdıstanê ye, ne jı bo Öcalan e. Öcalan14 sal beriya nıha lı Suriyê bû û "serbest" bû, lê mıletê Kurd hıngê ji bındest û dı bın tecridê bû. Ez man û nemana mıleteki, heq û serbestiya mıleteki û welateki bı yek kesi va gırênadım.

Jı aliyê di va, çewa ku em pê dızanın, A. Öcalan avakırına Kurdıstana serbıxwe û yekgırti naxwaze, alaya kurdi ya ku dı sala 1919 da jı aliyê ronakbirên Kurdan va hate tayinkırın û lı serihıldana Agıriyê da, lı komara Kurdıstanê (1946) da bı serbesti lı welatê me da bıbabû, nasnake. Her eyni ala, dı salên 1930 yan da berga pêşi ya hejmareki kovara Hawar' ê bû, ku Celadet Bedırxan derdıxıst û nıha ji lı beşeki mezın yê başûrê welatê me da bı serbesti bıbadıbe. Her wusa  A. Öcalan nexwest xwe bı zımanê kurdi bıparêze. A. Öcalan bûye pesndarê Mustafa Kemal, M. Kemalê ku mimarê xapandın, bındestkırın û şıkandına Kurdan e.
Her wusa disa dıxwazım bêjım ku A. Öcalan tu qimeti neda zımanê kurdi, perwerdeya gerilayan lı Bekaayê û ser çiyayên Kurdıstanê ji bı zımanê tırki bû, Kurdên "Sûriyê, Iraqê, İranê" ji dı nav PKK ê da fêri zımanê tırki bûn. İroj zımanê weşanên sereke yên televizyon, rojname û malperên İnternetê yê vê partiyê bı zımanê tırki ye. (Her wusa ji zımanê siyasetê yên parti, rexıstınên sıwil, yên legal û illegal ji disa zımanê tırki ye. Daxwaza xweparastına bı zımanê kurdi dı doza KCK da ji jı bo pıraniya kesên vê doze daxwazeki şıkli ye, ne daxwazeki bı naverok û bı bıngeh. Lewra pıraniya van kesan jı xwe dı nav mala xwe da, bı dost û hevalan ra bı kurdi nedıpeyviyan. Siyaseta rast ew e ku merıv dı nav mala xwe da, bı endamên mıletê xwe ra bı kurdi bıpeyve, bı kurdi bıde û bıstine û hıngê dı mehkemên dagırkerên Tırkan da ji xwe bı zımanê xwe bıparêze.) Ev xızmeteki mezın e jı bo zımanê Tırkan. Kêm kes û hêz weki A. Öcalan û PKK yê xızmeteki hınde mezın jı bo zımanê tırki kırıne. Wek minak dıbıstanên Fetullah Gülen ji lı gelek welatan hene û û ev tevgera F. Gülen ji, zarokên jı mıletên dın dı van dıbıstanên xwe da fêri zımanê tırki dıke, ew bı pêkaniana “Olimpiyatên Tırki”, tecrûbe û serketına vê xebata xwe bı dınyayê dıdın naskırınê. Lê ev zarokên jı mıletên cıhêreng ne zarokên mıleteki bındestê Tırkan nın weki me Kurdan. Jı bo Kurdan ev eşqa zımanê tırki malwêraniya heri mezın e. Dema Kurd dev jı zımanê xwe berdıdın û zımanê tırki dıkın zımanê xwe yê sereke û xweifadekırınê, hıngê daxwaza dewleta Tırkan ji pêktinın, jı xwe dewleta Tırkan jı Kurdan vê yekê dıxwaze. Kurd dema ixanetê lı zımanê xwe dıkın, êdi ew dıbın Kurdên anagorê dılê dewleta Tırkan. Kurdên ku ixanetê lı zımanê kurdi kırıne, nıha êdi zımanê tırki hıma bêje weki zımanê xwe dıbinın, vê rewşa kambax êdi normal dıbinın û jı vê yekê êdi acız nabın.

Ez lı vır disa dubare bıkım: "ez naxwazım ku tu berhemên mın lı kêleka an ji dı nav nıvisên bı zımanê tırki da werın weşandın." Jı kerema xwe ra berhemên mın jı malpera xwe derine û tu carên di ji berhemên mın neweşine. Berhemên mın mulkên zımanê kurdi ne, ne mulkên zımanê dewleta ku zımanê mın qedexekıriye, dıheline û tunedıke ne.
Serhad Bapir”



3 comments:

Anonymous said...

Brêz Bapîr,di rêziman de belkî hinek çewtî hebin ji berku ez ne pisporê zimanê kurdî me.Lê ji alîyê wateyê ve tû çewtî, wekî te rexnên giran kîrînî,tuneye.tu rast dibêjî werger tiştek zehmet e, li mixabin mirovên mîna we xwedî hêstîyar hêja li tu derê cîhanê atolyek ji bona wergera kurdî ava nekirîne.Lê her wuha be jî,dîsa ev nabe sedem da ku mirow wergerên xelet bike.
Min peyva serbestî di nava nênûkê de nîvîsîba jî,yan peyvên wekî te gotin, tîpên stûr nîvîsîban jî wateya nîvîsa te bi seranser nediguhart.
Ez li pişt wergera xwe me.Ji xwe ne hewceyî tû polemîkan e.Herkes nîvîsa te jî dibîne u wegera min jî dibîne.Bila yek derkeve u bêje;'tiştê Bapîr gotî sipî te çima di wergera xwe de gotîye reş' wê çaxê ez jî edî tu caran tenê peyvekê jî nawergerînim kurmancî.
Ev jî dibe tevînek te ji bo zimanê kurmancî.
Belê rexne tiştek baş e,mirov pêşve dibe.Lê rexneker divê hinek xwedî wijdan u bext jî bibe.Te ez, bi rexnên xwe li binê erdî xistime.Ev ne tiştek etîk e.Rexnên te li ser wergera min kirinî, xizmeta zimanê kurdî nake.(ew zimanê ku tu gelek giringîyê didê).Divê em her awayî;bi rexnên xwe,wekî te gotî di nîvîsa xwe de, bi tim jîyana xwe xizmeta zimanê xwe yê bindest bikin.
Nîvîsa te gelek çiqan dikare bê şîrovekirin.Ev şîroven neçine xweşîya te jî ne problema, an jî amatorîya wergervan e.
Bimîne di xweşîyê de.
Ayşegül Ertash

Serhad Bapir said...

Dı navbera mın û Ayşegül xanımê da lı ser Facebookê, lı ser wergera ku çêkıriye dialogeki çêbû.
Lı gor baweriya mın dı wergera ku çêkıri da gelek kêmasi hene û bı aweyeki amatori hatiye çêkırınê. Ev rexne ye, jı bo teşwiqkırına çêkırına wergerên baştır, sûcdarkırın nine. Lı nık me Kurda rexne gelek caran wek sûcdarkırın tê ditın, lê dıvê wusa ninbe. Rexne dıkare merıvan pêşvabıbe, jıbo xebatên çêtır teşwiqbıke. Niyeta mın ji ev e.
Dı dialoga dı navbera mın û Ayşegül xanımê da, mın vê nıvisa xwe ya xwarê jê ra şandıbû, ez vê nıvisa xwe dı du beşan da dıweşinım:
"Ayşegül xanım
Ku tu e-maila xwe jı mın ra bışini ez dıkarım nıvisa xwe ya ku lı hın ciyan da mın bı herfên stûr nıvisiye, jı te ra bışinım. Tu dıkari disa bı van herfên stûr dı bloga mın da ji bıbini.
Dı nıvisa mın da tu heqaret jı bo zımanê tırki tuneye, mın lı tu ciyê ne vi zımani pıçûk ditiye û ne ji xırab kıriye. Mın zımanê tırki wek zımanê mıletê Tırk ditiye û mın gotiye ku "zımanê tırki jı bo Tırkan dıbe zımanê wan, lê jı bo me Kurdan ji dıbe bend û zincirekê dewleta Tırkan dı nav devê me û mêjiyê me da." Ango zımanê tırki jı bo me Kurdan dıbe pergaleki dewleta Tırkan jı bo helandın û tunekırına zımanê me. Ka bıfıkıre, wek minak, ku dewleta İsrailê zımanê erebi lı Filistiniyan ra qedexe bıkıra û zımanê ibrani ango zımanê Cıhûyan ji lı ser Filistiniyan bı zorê ferzbıkıra, hıngê wê maneya zımanê Cîhûyan jı bo Filistiniyan çı bıbıya? Bê guman dewleta İsrailê vi tışti nekıriye. Em bêjın ku bıkıra û berebere hın Filistini asimile bıbûna û zımanê xwe wendabıkırına û bı vi awayi zımanê ibrani ji bıbûya zımanê hın Filistiniyan, hıngê Filistiniyên ku lı dıji qedexekırına zımanê xwe dertên û bı her awayi zımanê xwe dıparêzın wê jı bo van Filistiniyên asimilebûyi çı bıgotına. Û her wusa dema ku pışti vê pêvajoya qedexe û kuştına zımanê wan, ku Filistiniyeki bıgota "; İbranice, İsrail devletinin dili değildir. Yahudi halkının dilidir. Ve bir devlet dili olarak -Arapça da dahil- bütün diller yavandır ki, İbranice sivil haliyle benim için şu hayattaki en değerli şeylerden biridir." Hıngê hem Filistini û hem ji xelkên dın wê jı Fılistiniyên bı vi awayi ra wê çı bıgotına?
Rastiya me Kurdan ji ev e. Lê tebiateki mıravan heye, rewş çıqas xırab be ji, disa ji dıkarın rewşa ku têdane bıparêzın. Ango Kurdên asimilebûyi êdi vê rewşê normal dıbinın û dema ku hın kes jı wan ra dıbêjın "wun çıma bı zımanê xwe nızanın, wun çıma zımanê xwe fêrnabın, dıvê ku wun fêrbıbın, bı endamên mıletê xwe ra bı zımanê kurdi bıdın û bıstinın, dıvê dı pratikê da wun lı dıji asimilasyon û kuştına zımanê kurdi derkebın", hıngê Kurdên asimilebûyi rewşa xwe dıparêzın û dıbêjın "tu çıma heqaret bı zımanê (mın) tırki dıki?" Ev pêvajoya ku ez behsa wê dıkım û neticeyên vê pêvajoya asimilasyonê, serketına heri mezın a dewleta Tırkan a lı hımberi mıletê Kurd e. Pışti peymana Lozanê, parvekırın û bındestkırına Kurdıstanê, serketına heri mezın ya dewleta Tırkan ev asimilasyona ku ez behsa wê dıkım e. Mezıniya vê xırabi û şıkandına Kurdan, jı wêrankırına çar hezar gundên Kurdıstanê, bı deh hezaran kuştın û gırtınên Kurdan mezıntır e.

Serhad Bapir said...

Dı cumleyeki xwe da ez wusa dıbêjım "Öcalan14 sal beriya nıha lı Suriyê bû û "serbest" bû, lê mıletê Kurd hıngê ji bındest û dı bın tecridê bû." Çewa ku mın dı nav neynûkê (" ") da gotına serbest nıvisiye, tê wê maneyê ku ev gotına "serbest" êdi ne serbesteki normal e, tê wê maneyê ku ez ev serbestiyê serbestiyeki normal nabinım. Ku te wergera xwe ya lı ser zımanê tırki da bê vê neynûkê wusa nıvisiyê " Öcalan 14 yıl önce Suriye’deydi ve özgürdü ama Kürt milleti o zamanda tecrit ve esaret altındaydı." Bı vi awayi maneyeki dın dertê holê. Her wusa Bülent Kale ji lı ser vê maneya nû û şaş vi rexneya hanê lı mın dıke "İkincisi; Öcalan Suriye’de özgürdü, demek bana basbayağı gülünç geliyor. Uzun uzun aksini kanıtlamayı denemeyeceğim. Buna gerek de yok. Ama şunu söylemek lazım: Bu, aynı zamanda mektubun sahibinin bir Kürt olarak Yunanistan’da özgür olduğunu ve bugün sürgünde yaşayan bütün Kürtlerin yaşadıkları yerde özgür olduğunu söylemeye gelir. Ki böyle olmadığını kendimizden, arkadaşlarımızdan, ailelerimizden biliyoruz." Ango ku te vê "serbestiya" dı nav gotınên mın da rast (disa dı nav neynûkê da) wergeranda ser zımanê tırki, hıngê tu lazımatiya vi rexneya B. Kale ji wê nemaya.
Disa dıxwazım jı te bıpırsım, gelo wergera van gotınên mın dıvê wusa bûya?
"Jı aliyê di va, çewa ku em pê dızanın, A. Öcalan avakırına Kurdıstana serbıxwe û yekgırti naxwaze, alaya kurdi ya ku dı sala 1919 da jı aliyê ronakbirên Kurdan va hate tayinkırın û lı serihıldana Agıriyê da, lı komara Kurdıstanê (1946) da bı serbesti lı welatê me da bıbabû, nasnake. Her eyni ala, dı salên 1930 yan da berga pêşi ya hejmareki kovara Hawar' ê bû, ku Celadet Bedırxan derdıxıst û nıha ji lı beşeki mezın yê başûrê welatê me da bı serbesti bıbadıbe."
" Diğer yandan da biliyoruz ki Öcalan bağımsız Kürdistan’ı istemiyor. Kürt aydınlarının 1919’daki bayraklarını, 1946 Kürdistan Cumhuriyetini tanımıyor."
A dı wergera vê paragrafê da pêjna niyeta ideolojiki û siyasi tê.
Dı nav xweşiyê da bımine."